Wraz z upływem czasu ulega zmniejszeniu zdolność zapładniająca plemników. Optymalny czas do zapłodnienia komórki jajowej wynosi 12 godzin od jej uwolnienia. Dlatego bardzo ważny jest odpowiedni dobór momentu do przeprowadzenia zabiegu. Powinien być on jak najbliższy terminowi owulacji. W cyklach naturalnych owulacja następuje ok. 36 godzin po rozpoczęciu tzw. piku LH. Do jego wykrycia można posłużyć się testami owulacyjnymi. Testy dają pozytywny wynik po przekroczeniu ustalonego stężenia LH w moczu (zazwyczaj 20 lub 40 mIU/ml). Owulacja następuje w ok. dobę po pozytywnym wyniku testu i wtedy przeprowadza się inseminację. Zastosowanie tej metody ma jednak swoje naturalne ograniczenia. Testy wykonuje się w pewnych odstępach czasu (do celów inseminacji przynajmniej co 12 godzin) i tylko z taką dokładnością można  określić czas owulacji. Nierzadko zdarza się też, że jajeczkowanie ma miejsce dopiero w 48 godzin po pozytywnym wyniku testu. Bardziej precyzyjnie termin owulacji można ustalić za pomocą monitoringu (seryjne badania USG w celu kontroli wzrastania pęcherzyków) i wywołania owulacji przy użyciu leków (najczęściej zawierających gonadotropinę kosmówkową - hcg). Leki te podane w odpowiednim momencie (zazwyczaj wtedy kiedy pęcherzyk osiąga średnicę 17-18 mm) zapoczątkowują ostanie stadium dojrzewania komórki pęcherzyka i prowadzą do jego pęknięcia 36 godzin później. Złotym standardem jest przeprowadzenie inseminacji w 36 godzin po podaniu hcg z marginesem 6-ciu godzin w jedną i drugą stronę. Niektórzy lekarze uważają, że jeśli wskazaniem do zabiegu jest czynnik męski to warto zabieg zrobić po owulacji, a w pozostałych przypadkach przed owulacją. Czasami wykonuje się dwie inseminacje w jednym cyklu. Przeprowadza się je wtedy w odstępie co najmniej 12 godzin (najlepiej 24 godzin) pomiędzy 12-tą a 48-mą godzinami po podaniu hcg. Decyzję o tym czy wykonać jedną czy dwie inseminacje podejmuje się indywidualnie.

Warunkami do przeprowadzenia inseminacji są:

• Znajomość parametrów nasienia
• Owulacja potwierdzona sonograficznie (najlepiej również hormonalnie-wykonuje się oznaczenie poziomu estradiolu gdy pęcherzyk ma średnicę 17,18 mm, przed podaniem hcg albo badanie estradiolu i LH jeśli nie będzie podawane hcg) lub przynajmniej testami owulacyjnymi.
• Drożne jajowody (przynajmniej jeden z nich)

Badanie na drożność jajowodów należy koniecznie wykonać jeśli:

• Kobieta przechodziła w przeszłości stan zapalny lub zabieg w obrębie narządów miednicy,
• Przed zastosowaniem gonadotropin,
• Po kilku nieudanych próbach insemiancji,
• Jeśli mamy do czynienia z niepłodnością o niewyjaśnionej przyczynie.

W innym przypadku można je wykonać w późniejszym okresie.

Błędy jakie można popełnić to:

• źle dobrane wskazania,
• Użycie nieprawidłowej stymulacji,
• Przeprowadzenie zabiegu w niewłaściwym momencie,
• Podanie niewystarczająco przygotowanego nasienia. 

Dobrze wykonany zabieg jest względnie bezbolesny. Szyjka macicy w okresie owulacji jest rozwarta na kilka milimetrów i jest to zazwyczaj wystarczające do tego by cewnik bez trudności przez nią przeszedł. Po zabiegu pozostaje się 5-15 minut w pozycji leżącej (choć nie ma jednoznacznych dowodów na to że odpoczynek po zabiegu poprawia skuteczność), a potem można wrócić do domu. Przez kilka dni mogą utrzymywać się plamienia lub pobolewanie jajników. Ta ostatnia dolegliwość jest najczęściej związana ze stymulacją owulacji a nie z samą procedurą.

Większość ciąż uzyskuje się jako efekt pierwszych 3-4 prób inseminacji. Rozsądnie jest prowadzić terapię przez 3 - 6 cykli. Jeśli przyczyną niepłodności są zaburzenia jajeczkowania można spróbować jeszcze dodatkowo przez kilka następnych miesięcy. Koszt inseminacji (bez leków i badań) w chwili obecnej waha się w zależności od ośrodka od 200 do 800 złotych.

 

Piśmiennictwo:

Bazę stanowią rekomendacje RCOG na podstawie

1. Fertility: assesment and treatment for people with fertility problems (2004) – można znaleźć na stronie RCOG,
2. Guidelines on infertility, European Association of Urology- też do znalezienia w internecie

pozostałe publikacje:

1. J Assist Reprod Genet 13: 1, 56-63, Jan, 1996. The impact of the total motile sperm count on the success of intrauterine insemination with husband's spermatozoa. Huang HY, Lee CL, Lai YM, Chang MY, Wang HS, Chang SY, Soong YK
2. Fertil Steril 2001 Apr;75(4):661-8 Effect of the total motile sperm count on the efficacy and cost-effectiveness of intrauterine insemination and in vitro fertilization.
3. Fertil Steril 1999 Apr;71(4):684-9 Comparison of the sperm quality necessary for successful intrauterine insemination with World Health Organization threshold values for normal sperm.
4. Hum Reprod 11: 9, 1892-6, Sep, 1996. Prognostic indicators for intrauterine insemination (IUI): statistical model for IUI success.
5. Hum Reprod 1996 Apr;11(4):732-6 Intrauterine insemination: evaluation of the results according to the woman's age, sperm quality, total sperm count per insemination and life table analysis.
6. Hum Reprod 11: 9, 1892-6, Sep, 1996. Prognostic indicators for intrauterine insemination (IUI): statistical model for IUI success.
7. Fertil Steril 64: 3, 505-10, Sep, 1995. A new system for fallopian tube sperm perfusion leads to pregnancy rates twice as high as standard intrauterine insemination.
8. Urology, 2002 Sep; 60(3); 497-501, Processed total motile sperm count correlates with Pregnancy outcome after intrauterine insemination.