W części 2 artykułu o raku przedstawiono aktualny podział histologiczny pierwotnego raka endometrium, przypomniano jego objawy i diagnostykę.
Reklama:
Objawy raka endometrium:
- krwawienia pomenopauzalne z macicy -> powierzchowny rozpad i owrzodzenia utkania nowotworowego. Często są jedynym objawem
- powiększenie macicy -> występuje dopiero, gdy masy nowotworowe wypełniają całą jamę macicy. W badaniu przez pochwę macica może być mała, twarda, atroficzna lub zmieniona mięśniakowato.
- upławy -> zwykle poprzedzają występowanie krwawienia -> często są podtrzymywane przez uporczywe starcze zapalenie pochwy (colpitis senilis) -> dlatego w czasie leczenia colpitis senilis nie można zapominać o raku trzonu.
Naciekanie i przerzuty:
- jednoczesne wystąpienie raka jajnika i endometrium -> 15% (nie przerzut lecz pierwotne)
- naciekanie jajowodów i jajników -> 5-10%
- naciekanie szyjki -> 10%
- przerzuty poprzez naczynia krwionośne i chłonne -> później niż w raku szyjki
- częstość występowania przerzutów do węzłów chłonnych biodrowych, zasłonowych i okołoaortalnych -> zwiększa się wraz z głębokością naciekania mięśniówki (w 30% przypadków gdy nacieka 1/3 miometrium)
- węzły chłonne okołoaortalne zajęte są dopiero w drugim rzędzie - po węzłach biodrowych.
- przerzuty do pochwy („przerzut wsteczny”) -> 5-10% -> głównie w górnej lub dolnej 1/3 pochwy, na ścianie przedniej.
- przerzuty do innych narządów są rzadkie i występują późno.
Rozpoznanie raka endometrium:
- abrazja frakcjonowana -> najważniejsza metoda diagnostyczna.
- badanie dwuręczne -> często nie daje podejrzenia raka (patrz wyżej)
- USG dopochwowe -> ocena endometrium -> metoda nowa
- diagnostyka cytologiczna -> mało przydatna (w 60% udaje się rozpoznać raka trzonu na podstawie badania wymazów cytologicznych z szyjki). Częściej niż na tarczy komórki nowotworowe raka trzonu występują w tylnym sklepieniu (dlatego podczas zabiegu operacyjnego należy bezpośrednio po otwarciu jamy brzusznej pobrać z tylnego sklepienia pochwy wymaz do badania cytologicznego -> jego ocena ma wartość prognostyczną).
- markery nowotworowe -> ich rola w raku trzonu macicy jest ograniczona. Stężenia Ca 125, Ca 19-9 są wysokie u ok. połowy chorych. Wskaźnikiem najbardziej wartościowym klinicznie jest Ca 125. Jego stężenie wzrasta wraz z zaawansowaniem choroby. Podwyższone stężenie przed operacją wskazuje na rozprzestrzenienie się procesu poza macicę oraz często poprzedza wznowę. Należy pamiętać, że występuje on także w raku jajnika, mięsaku macicy, oraz w nowotworach nie pochodzących z narządu rodnego.
- histeroskopia i histerografia
- MR