Artykuł omawia ryzyko pojawienia się osteoporozy na skutek operacji ginekologicznych, w trakcie których konieczne było usunięcie jajników, jak również chemio i radioterapii będących uzupełnieniem leczenia operacyjnego w przypadku chorób nowotworowych narządu rodnego.
Brak jajników powoduje zmniejszenie wytwarzania hormonów płciowych co sprzyja powstawaniu osteoporozy. Nagły drastyczny spadek poziomu estrogenów i utrzymywanie się takiego stanu przez dłuższy czas powoduje zaburzenia w metabolizmie kostnym, co skutkuje zmniejszoną wytrzymałością, nadmierną łamliwością i resorbcją jak również zaburzeniami nowotworzenia kości prowadząc do ujemnego bilansu kostnego. Utrata masy kostnej może wynosić nawet do 50%. Jedną z przyczyn osteoporozy u kobiet może być także przewlekły hipoestrogenizm będący skutkiem zabiegów wykonywanych na jajnikach (np. elektrokauteryzacja w przypadku policystycznych jajników), czy też w wyniku przeprowadzanej chemio lub radioterapii w przebiegu chorób nowotworowych (np. białaczka).
Osteoporoza uważana jest za jedno z następstw leczenia onkologicznego. Po prawidłowo przeprowadzonym zabiegu operacyjnym, w wielu przypadkach, wprowadzenie odpowiedniej radio lub chemioterapii daje szansę na pełne wyleczenie. Radioterapia i chemioterapia wykorzystywane w leczeniu chorób nowotworowych narządu rodnego wykazują bardzo niekorzystny wpływ na tkankę kostną. Powikłaniami napromieniowania kości jest znaczne obniżenie ich gęstości jak również zwiększona łamliwość, szczególnie w miejscach najsilniejszego napromieniowania. U kobiet ze stwierdzonym rakiem szyjki macicy stwierdza się większy ubytek masy kostnej aniżeli w innych nowotworach narządu rodnego. W związku z tym zagrożenie osteoporozą wskutek przeprowadzanej radioterapii jest w tej grupie chorych o wiele większe. Niepokojące jest fakt, iż ubytek masy kostnej wskutek napromieniowania często nie ulega regeneracji. Po operacjach, w których usunięto jedynie macicę a pozostawiono jajniki bardzo często dochodzi do uszkodzenia gonad na skutek działania radio lub chemioterapii, a w konsekwencji do ich niewydolności. Niewydolność ta najczęściej jest nieodwracalna, w związku z czym szybko dochodzi do przedwczesnej menopauzy, a tym samym do zwiększenia ryzyka pojawienia się osteoporozy. Wpływ leczenia przeciwnowotworowego na układ kostny dotyczy przede wszystkim bezpośredniego oddziaływania leków stosowanych w schematach przeciwnowotworowych na tkankę kostną. Podstawowym zadaniem leków chemioterapeutycznych jest niszczenie komórek nowotworowych, Niestety niszczą one również tkankę zdrową, w tym tkankę kostną. Współcześnie stosowane metody leczenia znacznie ograniczają niekorzystny wpływ radio i chemioterapii na kościec. W radioterapii wykorzystuje się techniki osłon narządów krytycznych tj kości w czasie leczenia, a stosując chemioterapię w odpowiednim cyklicznym rytmie oraz leki poprawiające uwapnienie kości można osiągnąć znaczną minimalizację niekorzystnych efektów ubocznych.