Forum: Kobieta i zdrowie

Czynniki ryzyka



Miażdżyca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca, zawał czy udar są ogólnie określane jako choroby układu sercowo-naczyniowego. Ze względu na skalę zachorowalności zaliczane są do niechlubnego grona chorób cywilizacyjnych. Należy podkreślić, że ryzyko chorób układu krążenia rośnie z wiekiem, częściej także dotyczy mężczyzn i może być dziedziczne.


Nierzadko jednak sami fundujemy kłopoty naszemu sercu. Czynniki, które mają znaczący wpływ na stan serca i układu krwionośnego to:


wysoki poziom cholesterolu;

wysokie ciśnienie tętnicze;


nadwaga;

palenie papierosów;


nadużywanie alkoholu;

stres;


cukrzyca.


Właściwa dieta i tryb życia



Podstawą zachowania sprawności serca i układu krążenia jest profilaktyka. Ważna jest lekkostrawna dieta, regularne uprawianie sportu, unikanie stresów, a także odpowiednia ilość snu.


W profilaktyce najlepsze są ćwiczenia wytrzymałościowe – szybki marsz, pływanie, jazda na rowerze. Ważne jest, aby się nie przeforsowywać. Lepiej ćwiczyć częściej, a mniej intensywnie. Wskazany jest umiarkowany wysiłek, prowadzący do lekkiego zmęczenia i przyspieszenia oddechu, który jednocześnie nie przeciąża serca. Regularne uprawianie sportu obniża zbyt wysoki poziom cholesterolu, pozwala zrzucić zbędne kilogramy, a także wzmacnia mięsień sercowy.


Aby utrzymać serce w dobrej kondycji ważna jest także odpowiednia dieta. Najlepiej wyeliminować tłuszcze zwierzęce (masło, smalec) i zastąpić je roślinnymi. Należy także zrezygnować z jedzenia typu fast-food, słodyczy, ograniczyć używanie soli. Warto natomiast do menu włączyć ryby morskie, warzywa i owoce, a także pełnoziarniste pieczywo.


Dla dobra serca należy także zerwać z nałogami. Palenie papierosów zwiększa bowiem ryzyko zawału i miażdżycy nawet trzykrotnie. Należy także unikać przebywania w zadymionych pomieszczeniach, ponieważ równie niebezpieczne jest tzw. bierne palenie. Nadużywanie alkoholu zwiększa natomiast ryzyko nadciśnienia.

Zioła dobre dla serca


Wiele ziół korzystnie wpływa na pracę serca. Znaczącą rolę odgrywają zawarte w nich flawonoidy, które wzmacniają i uszczelniają naczynia krwionośne, mają także właściwości przeciwzakrzepowe. Na czele listy ziół, które korzystnie wpływają na pracę serca są kwiatostany i owoce głogu.


Głóg to jeden z najlepszych naturalnych leków nasercowych. Przetwory z głogu obniżają ciśnienie krwi i zwalniają akcję serca, poprawiają jego ukrwienie i obniżają pobudliwość układu nerwowego. Stosuje się je przy osłabieniu serca mięśniowego, miażdżycy i zaburzeniach rytmu serca.


Konwalia majowa zawiera glikozydy nasercowe, które korzystnie wpływają na pracę serca. Konwalia zwiększa siłę skurczów mięśnia sercowego, zmniejszając jednocześnie ich częstotliwość. Preparaty z wyciągiem z konwalii stosuje się w zaburzeniach rytmu, kołataniu serca, niemiarowości i osłabieniu skurczów.


Serdecznik pospolity stabilizuje ciśnienie krwi, zwalnia akcję serca, zwiększa jego wydolność, wykazuje także działanie uspokajające. Serdecznik wykorzystywany jest w arytmii, nerwicy serca, osłabieniu mięśnia sercowego oraz początkowej fazie nadciśnienia tętniczego.


Dzika róża wzmacnia serce, obniża poziom cholesterolu, uszczelnia ścianki włosowatych naczyń krwionośnych. Jest sprzymierzeńcem w walce z chorobami układu krążenia.



Dziurawiec zwyczajny zmniejsza częstotliwość uderzeń serca i działa uspokajająco. Stosowanie wskazane przy nadciśnieniu tętniczym.


Niech Światowy Dzień Serca będzie dobrym pretekstem do zmiany trybu życia i diety. Nasze zdrowie jest tego warte! Lepiej nie odkładać tego na później, aby nie okazało się, że jest już za późno.

Winogrona to źródło wielu witamin – przede wszystkim witaminy A oraz witamin z grupy B, które poprawiają sprawność umysłu, koncentrację i pamięć. Ich jedzenie zaleca się osobom narażonym na stres i napięcia. Winogrona dostarczają także wielu soli mineralnych: wapnia, magnezu, fosforu, boru i miedzi. Bardzo korzystnie wpływają na pracę serca, ponieważ zawierają sporą ilość potasu.


Są także źródłem łatwo przyswajalnej glukozy i fruktozy, kwasów organicznych (jabłkowego, cytrynowego, winowego), błonnika i przeciwutleniaczy. Ciemne winogrona zawierają eninę – antybakteryjny barwnik, który zapobiega infekcjom jelit.


Winogrona najlepiej jeść w całości – ze skórką i pestkami. Tam bowiem znajdują się cenne polifenole o silnych właściwościach przeciwutleniających. Do najważniejszych z nich należą flawonoidy i resveratrol, które mają działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Ponadto flawonoidy uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, podnoszą odporność, a także są bardzo pomocne w leczeniu miażdżycy. Resveratrol dodatkowo obniża cholesterol i działa przeciwgrzybiczo. Najwięcej polifenoli zawierają świeże ciemne winogrona i czerwone wino.


Lecznicze właściwości


Winogrona korzystnie wpływają na skórę, serce, układ nerwowy, nerki i wątrobę. Więcej walorów zdrowotnych mają winogrona ciemne. Jest ich tak wiele, że winogronowe terapie lecznicze doczekały się nawet swojej nazwy. Określane są one jako ampeloterapia.


Właściwości winogron:


zwiększają odporność organizmu;


obniżają ciśnienie krwi;

korzystnie wpływają na pracę serca i całego układu krwionośnego;


podwyższają poziom dobrego cholesterolu HDL;

obniżają poziom złego cholesterolu LDL;


zapobiegają miażdżycy;

redukują stres i napięcie;


pobudzają pracę mózgu;

usprawniają trawienie;


zapobiegają zaparciom;

zapobiegają infekcjom jelit;


przywracają równowagę kwasowo-zasadową;

mają właściwości moczopędne;


działają przeciwbakteryjnie;

ciemne winogrona mają działanie przeciwnowotworowe.




Sok z czerwonych winogron, podobnie jak sok żurawinowy, uniemożliwia przywieranie bakterii do ścianek pęcherza moczowego i zaleganie ich w drogach moczowych. Zapobiega to infekcjom dróg moczowych i zapaleniu pęcherza.


Winogrona zaleca się kobietom w ciąży, osobom osłabionym, podatnym na infekcje, pracującym fizycznie. Do swojej diety powinny je także włączyć kobiety w okresie menopauzy, gdyż pomagają w utrzymaniu właściwego poziomu estrogenów i zmniejszają ryzyko osteoporozy. Dzieje się tak za sprawą zawartego w winogronach pierwiastka boru.


Cukrzycy i osoby z nadwagą nie powinny natomiast sięgać po nie zbyt często. Są to owoce wysokokaloryczne ze względu na dużą zawartość cukru. 100 gram świeżych winogron to około 70 kalorii.


Olej z pestek winogron


Olej z pestek winogron jest jednym z najbogatszych źródeł kwasu linolowego, który wpływa na obniżenie „złego” i podniesienie „dobrego” cholesterolu. Pestki winogron zawierają niewiele tłuszczów nasyconych, natomiast są bogate w wielonienasycone tłuszcze. To czyni olej winogronowy doskonałym lekiem na miażdżycę i choroby układu krwionośnego. Ponadto olej z pestek winogron jest niezwykle zasobny w witaminę E, która jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy, czyli związków zwalczających wolne rodniki.


Olej można wykorzystywać zarówno do potraw przyrządzanych w niskich, jak i wysokich temperaturach.


Winogrona to prawdziwy koktajl witamin i soli mineralnych. To czyni je nie tylko zdrową przekąską i smacznym dodatkiem do wielu potraw, ale także doskonałym kosmetykiem.

Aronia uznawana jest za jeden z najzdrowszych owoców. Jest bogatym źródłem witamin (A, B2, B6, P, C, E, PP) i minerałów (miedzi, manganu, jodu, boru, żelaza). Owoce aronii nie kumulują szkodliwych dla zdrowia pierwiastków – kadmu, ołowiu, arsenu.



Spośród wszystkich owoców, aronia ma najwyższą zawartość antocyjanów o właściwościach silnie przeciwutleniających. Innymi antyoksydantami zawartymi w aronii są katechiny. W owocach aronii występuje także rutyna, która uszczelnia i wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, zapobiega powstawaniu żylaków i pajączków, chroni przed odkładaniem się cholesterolu w ścianach tętnic.



Aronia posiada sporo kwasów owocowych, pektyn i błonnika, który poprawia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom i ułatwia trawienie. Owoce zawierają łatwo przyswajalne cukry proste: glukozę, fruktozę i sacharozę. Świeże owoce są trwałe, można je przechowywać w lodówce nawet kilka tygodni. O ich cierpkim smaku decydują garbniki.



Wszechstronne działanie aronii


Właściwości aronii są nie do przecenienia... aż trudno uwierzyć jak wszechstronne jest jej działanie.


Aronia bowiem:


zwiększa odporność organizmu;


działa przeciwzapalnie;

wzmacnia naczynia krwionośne;


obniża ciśnienie tętnicze;

chroni przed miażdżycą;


zapobiega odkładaniu się cholesterolu w ściankach tętnic;

korzystnie wpływa na układ krążenia;


niszczy wolne rodniki;

zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu;


usuwa toksyny i szkodliwe metale ciężkie;

usprawnia przemianę materii;


łagodzi dolegliwości wątroby i trzustki;

zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory;


zmniejsza napięcie nerwowe i stres;

uodparnia na szkodliwe działanie promieni UV;


sok z aronii jest pomocny przy oparzeniach słonecznych;

poprawia wzrok;


poprawia pamięć i zdolność koncentracji.



Wskazania:



Dieta bogata w owoce aronii jest bezkonkurencyjna w profilaktyce i leczeniu wielu chorób cywilizacyjnych. Aronia zalecana jest w profilaktyce chorób serca i układu krążenia: nadciśnieniu tętniczym, miażdżycy, chorobie niedokrwiennej serca. Może być także niezwykle pomocna przy nadmiernej kruchości naczyń czy skazach krwotocznych.



Spożywanie aronii jest zalecane kobietom w ciąży. Oprócz tego, że dodaje energii i wzmacnia to ma również dobroczynny wpływ na rozwój płodu.



Aronia wykazuje także zbawienne działanie w łagodzeniu skutków chemio- i radioterapii i szkodliwego promieniowania komputera czy telewizora. Może okazać się również ważna w profilaktyce chorób nowotworowych.



Właściwości aronii związane ze skutecznym przywracaniem pamięci i poprawą ogólnej sprawności umysłowej są ogromną nadzieją w leczeniu Alzheimera i Parkinsona.



Aronia jest także świetnym uzupełnieniem diety diabetyków.



Czy wszyscy mogą jeść aronię?


Ze względu na zawartość kwasu szczawiowego, owoców aronii powinny unikać osoby cierpiące na kamicę nerkową. Aronii powinny także unikać osoby z chorobą wrzodową i nadkwaśnością żołądka.



Ze względu na wysokie walory prozdrowotne owoców aronii warto je włączyć do codziennej diety. Tym bardziej, że nie odkładają się w organizmie i nie można ich przedawkować.

15 KROKóW DO ZDROWEGO SERCA :

1) Uprawiaj sport. Rozładujesz negatywne emocje za pomoca pływania. Nordic Walkinkgu, jazdy na rowerze czy gimnastyki.

2) Pamiętaj o prawidłowym oddychaniu. Poprzez świadome i swobodne pogłębianie oddechu w sytuacjach stresowych możesz odzyskać wewnętrzna rownowagę.

3)Utrzymuj kontakt z przyroda. Pachnący żywica las i śpiew ptakow mogą dodać Ci energii.Spaceruj.

4) Staraj sie znaleść wystarczająco dużo czasu na odpoczynek. Rob sobie przerwy w pracy.

5)Zajmij sie czyms, co sprawia Ci przyjemność czytaniem ksiażek, słuchaniem muzyki.

6) Naucz sie lepiej gospodarować czasem - sporządzaj plan dnia, spisz liste rzeczy do załatwienia, dzielac je wedlug pilności wykonia.

7) Myśl pozytywnie- nie zamartwiaj sie rzeczami, na ktore nie masz wpływu. Pozwol sobie byc tu i teraz.

zaakceptuj u siebie i innych to czego zmienic nie możesz.

9) Ciesz sie drobiazgami.

10) Nie tłum emocji - podziel sie swoimi uczuciami z zyczliwa osobą, nie wstydź sie też. Wyładuj gromadzącą się w organizmie szkodliwa porcje energi.

11) Śmiej sie jak najczesciej - smiech likwiduje napięcie i rozluxnia miesnie.

12) Nie sttaraj sie byc doskonała. Nikt taki nie jest.Badz dla siebie wyrozumiała - każdy popełnia błędy.

13) Badz sobą - nie staraj sie udawac kogos, kim nie jestes. Pozowanie stawia czlowieka w sytuacji pogotowia, ciaglego napiecia, aby nie rozpoznano, że udaje; każe mu wciażsprawdzać, jakie wywarł wrażenie, często postepowacwbrew wewnetrznym przekonaniom . To bardzo stresujace.

14) Zdrowo się odżywiaj - ogranicz spozywanie kawy i napojow gazowanych.

15) Pod koniec dnia spróbuj się zrelaksować poprzez głebokie oddechy, abys spała spokojnie.

JESLI CHCESZ MIEC ZDROWE SERCE TO :

Słuchaj siebie. - Ludzie, którzy dobrze rozpoznaja sygnały płynace z ciala umyslu, np. leiej sobie radza psychicznie i maja zdrowszy układ krążenia.

Zwierzaj sie - to to bradzo zdrowe. Ludzie ktorzy ujawniaja swoje uczucia, przeżycia,, nawet urazy wzgledem samych siebie i innych ludzi znacznie rzadziej choruja, nie tylko na serce.

Pracuj nad charakterem - Pielegnuj zaangazowanie, staraj sie osiagnac poczucie kontroli nad zyciem oraz wyrob sobie podejscie do trudnosci jako do wyzwań. To możliwe przy swiadomej pracy nad soba.
A ludzie obdarzeni takimi cechami rzadziej choryja.

Badz asertywna - Osoby, ktore wyrażaaja swoje potrzeby i uczucia, nie raniac przy tym innym, są zdrowsze. Asertywności także mozna sie nauczyc. Kochaj u buduj zwiazki oparte na miłiści i zaufaniu sa silniejsze i mniej choruja.

Pomagaj innym - Ci, ktorzymaja serce dla ludzi i angazuja sie w pomaganie, korzystaja nie tylko w sferze psychicznej czy duchowej, lecz także znacznie rzadziej zapadaja na zdrowiu.

Rozwijaj rozne swoje zdolności i cechy - Ludzie ktorych osobowosc ma roznorodne aspekty, ale dobrze zintegrowane, lepiej znosza trudne sytuacje zyciowe.Sa odporniejsi na stres, depresje oraz choroby somatyczne.

Badz uważna - Trening skupionego umyslu wydatnie pomaga w rodzaju sobie ze stresem, bólem i chorobą, sprzyja zdrowiu i rozwojowi.

Stres i depresja znacznie zwieksza ryzyko chorob układu krażania, w tym także zawalu serca.
Ale dbajac o psyche nie można zapomnieć o innych dobrze znanych czynnikach ryzyka:

- nadcisnieniu tetniczym

- cukrzycy

- otylosci

- paleniu tytoniu

- zaburzeniach gospodarki lipidowej

- złej diecie

- malej aktywnosci fizycznej

Niezależnie od faktu, że cholesterol, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu ( jest m.in podstawowym składnikiem błon komórkowych i budulcem dla hormonow), w nadmiarze może doprowadzic do rozwoju miażdzycy.Utrudnia swobodny przeplyw krwi w naczyniach, powodujac niedokrwienie narzadow.

Czekolada dobra dla serca

Nasze babcie polecały czekoladę na wzmocnienie i odstresowanie, badania medyczne w ostatnich czasach mówiły o szkodliwości spożywania czekolady, zaś najnowsze zaś badania mówią że czekolada wspomaga nasze zdrowie i dodaje sił – zatem wierzmy nieomylnym naszym babciom i…najnowszym badaniom.
Spożywanie gorzkiej czekolady w umiarkowanych ilościach zmniejsza ryzyko niewydolności serca o jedną trzecią – wynika z badań, o których informuje pismo Circulation Heart Failure. Do takich wniosków doszli naukowcy z Uniwersytetu Harvarda w Bostonie, którzy przez dziewięć lat obserwowali stan zdrowia niemal 32 tys. szwedzkich kobiet w średnim i starszym wieku (od 48 do 83 lat). Zebrano dane na temat ich zdrowia, stylu życia oraz spożywania różnych pokarmów, w tym czekolady. Okazało się, że panie, które zjadały jedną do dwóch porcji (porcja to od 19 do 30 gram) czekolady w tygodniu miały o 32% niższe ryzyko hospitalizacji i zgonu z powodu niewydolności serca w porównaniu z tymi, które nie spożywały jej wcale. Jedna lub trzy porcje czekolady w miesiącu obniżały to ryzyko o 26%. Natomiast, największe miłośniczki czekolady, tj. te panie, które jadły ją codziennie, nie odnosiły podobnych korzyści – ryzyko pobytu w szpitalu czy zgonu z powodu niewydolności nie było w ich przypadku niższe. Jak spekulują naukowcy, brak ochronnego działania dużych ilości czekolady może wynikać z tego, że dostarcza ona dużo kalorii w związku z zawartością cukru i tłuszczu, a jedząc ją częściej zastępujemy bardziej wartościowe pokarmy. Nie można zapominać, że czekolada jest stosunkowo kaloryczna i spożywanie jej nawykowo w większych ilościach wiąże się z ryzykiem przybrania na wadze – komentuje kierujący badaniami dr Murrray Mittleman. Nadwaga i otyłość zwiększają z kolei ryzyko nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca i zawału, czyli czynników ryzyka niewydolności mięśnia sercowego. W niewydolności serce nie jest w stanie przepompowywać wystarczającej ilości krwi pokrywającej zapotrzebowanie organizmu. Mittleman podkreśla, że aby czekolada dawała korzyści zdrowotne musi mieć odpowiednią zawartość kakao. Wprawdzie badane kobiety jadły głównie czekoladę mleczną, jednak w Szwecji zawiera ona ok. 30% kakao w suchej masie i np. w USA czy Wielkiej Brytanii zostałaby już uznana za gorzką. Kakao jest bogatym źródłem flawonoidów roślinnych, które mają działanie przeciwutleniające i – jak wykazały wcześniejsze badania – obniżają ciśnienie krwi i mogą obniżać ryzyko chorób układu krążenia. Dlatego, czekolady o niższej zawartości kakao, mogą nie dawać podobnych korzyści zdrowotnych. Zdaniem Mittlemana, jeśli chcemy sprawić sobie przyjemność, to najlepszym wyborem będzie gorzka czekolada, ale w umiarkowanych ilościach.
Mała ilość czekolady jedzona każdego dnia może obniżyć ryzyko zawału serca i udaru – wynika także z badań niemieckich naukowców z Instytutu Ludzkiego Odżywiania w Nuthetal. Z badań wynika, że jeśli dziennie zjemy kawałek wielkości mniej więcej małego czekoladowego wielkanocnego jajka to będziemy mieli mniejsze ryzyko zawału serca. Naukowcy podeszli do problemu bardzo poważnie. Przez osiem lat śledzili prawie 20 tys. ludzi i ich nawyki żywieniowe. Odnotowywali ile czekolady jedli i ile osób w tym czasie przeszło zawały serca. Z tych badań wynika, że osoby, które jadły co tydzień jedno opakowanie czekolady o 27% rzadziej przechodziły zawał serca i 48% rzadziej udar w porównaniu z tymi ludźmi, którzy jedli mniej niż jedno opakowanie czekolady miesięcznie. Te badania potwierdzają wcześniejsze doniesienia. Zła wiadomość, że wystarczy jej mała ilość i nie ma powodów by się nią objadać – zaznaczył Buijsse. Dodał, że jedzenie większych ilość czekolady może prowadzić do otyłości, która jest bardzo niebezpieczna dla ludzkiego serca. – Dlatego jeśli jemy czekoladę, to zrezygnujmy z innych słodyczy. Bo zaszkodzimy sobie zamiast pomóc – ostrzegał naukowiec.
Zdrowe właściwości uwielbianego przez wszystkich smakołyku, jakim jest czekolada odkrywają także kolejne, najnowsze badania. Wykazują, że bogata w kakao, ciemna czekolada może być zalecana osobom cierpiącym na marskość wątroby. Hiszpańscy naukowcy ogłosili, że spożywanie ciemnej czekolady ogranicza częste podwyższenie ciśnienie krwi w jamie brzusznej po posiłku, które może być niebezpieczne dla osób z chorą wątrobą. W ciężkich przypadkach może to doprowadzić nawet do pęknięcia naczyń krwionośnych. W czekoladzie znaleziono przeciwutleniacze, które są odpowiedzialne za poszerzenie komórek mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, co dobrze wpływa na ciśnienie tętnicze. W badaniach przeprowadzonych na 21 pacjentach, zaobserwowano znacząco mniejszy wzrost ciśnienia krwi w wątrobie, u tych którzy spożywali czekoladę o 85% zawartości kakao. Spożywanie białej czekolady nie przyniosło jednak tak dobrych efektów. To badanie wyraźnie pokazuje związek pomiędzy jedzeniem ciemnej czekolady, a obniżeniem nadciśnienia. Wskazuje na potencjalne źródło pomocy w leczeniu pacjentów z marskością wątroby – powiedział Mark Thursz, profesor hepatologii z londyńskiego Imperial College (Friday April 16th, 2010). Wyniki badań zostały przedstawione na dorocznym spotkaniu Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Wątrobą w Wiedniu. Po wielu wcześniejszych badaniach naukowcy stwierdzili, że ciemna czekolada ma również pozytywny wpływ na pracę serca.
Tak więc czekolada spożywana z umiarem to składnik zdrowej diety, podobnie jak herbata, czerwone wino, owoce i warzywa, które także obniżają ryzyko zawału serca. Dalej wyniki badań wskazują że najzdrowsza jest czekolada ciemna i gorzka.

Kakao zapobiega chorobom układu krążenia?

Istnieje wiele dowodów, że zawarte w kakao flawanole i procyjanidyny wykazują działanie przeciwutleniające. Poprzez udział w wielu reakcjach biochemicznych w organizmie ludzkim wywierają one korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy poprzez poprawę funkcji naczyń i płytek krwi. Konsumpcja kakao i czekolady o wysokiej zawartości flawanoli zmniejsza ryzyko miażdżycy i tym samym zagrożenia w postaci choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, niedokrwienia innych narządów i nadciśnienia tętniczego.

Kakao otrzymywane jest z nasion owoców kakaowca (łac. Theobroma cacao), drzewa pochodzącego z Ameryki Łacińskiej. Łacińska nazwa została nadana drzewu kakaowca przez szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza – Theobroma (theos – bóg, vroma – pożywienie). Pierwszymi, którzy rozwinęli kult picia kakao byli Majowie. Rytuał ten od Majów przejęli Aztekowie, dla których zwyczaj spożywania napoju chocolatl stał się częścią obrzędów i świąt religijnych. Uznawane było za boski napój, który zwiększa wytrzymałość i zwalcza zmęczenie. Na początku XIX wieku nastąpił przełom w jego produkcji, po raz pierwszy wyprodukowano tabliczkę gorzkiej czekolady, a kilkadziesiąt lat później – czekolady mlecznej. Obecnie największymi producentami kakao są kraje afrykańskie, zlokalizowane u wybrzeży Zatoki Gwinejskiej (Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Nigeria). Plantacje znajdują się także na obszarach równikowych Azji oraz Ameryki Środkowej (Ekwador, Brazylia, Dominikana, Kolumbia, Meksyk). Największymi odbiorcami są Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. Drzewo kakaowe w uprawie wymaga klimatu równikowego, wilgotnego i gorącego. Istnieje wiele odmian kakaowca: criollo – najpełniejsza w smaku, pozbawiona goryczy, najrzadsza, najdelikatniejsza i trudna w uprawie; forastero – najpopularniejsza, odporna na niekorzystne warunki środowiska, o mocno czekoladowym smaku; trinitario – otrzymana po skrzyżowaniu odmiany criollo i forastero. Proces przetwarzania ziarna kakaowego polega na zebraniu owoców, wydobyciu ziaren, poddaniu ich fermentacji i suszeniu. W wyniku tego cyklu otrzymuje się ziarna gotowe do kolejnych etapów obróbki. Ziarna poddawane są mieleniu, w wyniku którego powstaje miazga kakaowa – gorzka czekolada tzw. „forma piekarska”. Miazga kakaowa poddana dalszemu procesowi tłoczenia powoduje oddzielenie tłuszczu (masło kakaowe) od proszku kakaowego. Po dodaniu masła kakaowego do miazgi kakaowej można otrzymać surowiec, który poddany dalszym obróbkom, dodaniu mleka oraz innych substancji wzbogacających smak daje popularną czekoladę.

Badania potwierdzają kardioochronne działanie kakao – jako źródła związków o charakterze przeciwutleniającym, głównie proantocyjanidyn występujących w postaci monomerów jako katechiny i epikatechiny lub oligomerów katechin i epikatechin jako procyjanidyn, które wykazują korzystny wpływ na prawidłową funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych, zapobiegają procesom zapalnym i zakrzepowym, prowadzącym do rozwoju miażdżycy.

Działanie przeciwmiażdżycowe związków polifenolowych polega na:

1) hamowaniu enzymatycznej i nieenzymatycznej peroksydacji lipidów,
2) obniżaniu poziomu lipidów w osoczu krwi,
3) uszczelnianiu naczyń krwionośnych i zapobieganiu przenikania frakcji LDL cholesterolu do ściany tętnic,
4) chelatowaniu metali biorących udział w procesie oksydacji frakcji LDL cholesterolu (żelazo, miedź),
5) hamowaniu proliferacji komórek mięśni gładkich (miocytów), hamując proces przebudowy ściany komórkowej naczyń,
6) hamowaniu aktywacji płytek,
7) obniżaniu ciśnienia tętniczego krwi,
zmniejszaniu wytwarzania i uwalniania wolnych rodników przez makrofagi,
9) hamowaniu mechanizmów naczynio - skurczowych.

Badania epidemiologiczne i interwencyjne wykazują, że spożywanie diety bogatej w produkty roślinne o dużej zawartości naturalnych przeciwutleniaczy (dieta śródziemnomorska), obniża ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, rozwijającej się na skutek postępujących zmian miażdżycowych naczyń krwionośnych, wywołanych procesami oksydacji lipidów. Gorzka czekolada charakteryzuje się największą zawartością flawanoli – związków fenolowych należących do grupy flawonoidów. W 100 g kakao zawartych jest 1400 mg flawanoli i procyjanidyn, w gorzkiej czekoladzie 170 mg, w mlecznej czekoladzie 70 mg. Zawartość flawanoli i procyjanidyn w jabłkach wynosi 106 mg w 100 g produktu, w czerwonym winie 22 mg, czarnej herbacie 40 mg. Przypuszcza się, że niewielka dawka czekolady może w istotny sposób zwiększyć efekt antyoksydacyjny i wywołać korzystny efekt zdrowotny.

Ustalono, że z przewodu pokarmowego wchłaniane są tylko monomery i dimery, formy spolimeryzowane proantocyjanidyn wykazują cechy zbliżone do ksenobiotyków, które dopiero w ostatnim odcinku układu pokarmowego ulegają depolimeryzacji i wchłonięciu do krwiobiegu.
Wyniki ostatnio przeprowadzonych eksperymentów laboratoryjnych sugerują rozkład wyizolowanych z kakao procyjanidyn przez działanie soku żołądkowego, co skłania do stwierdzenia, że związki te nie są wchłaniane do krwiobiegu.
Biodostępność i aktywność przeciwutleniająca flawonoidów zawartych w kakao zależy m.in. od obecności białek mleka. Porównywano zdolność przeciwutleniającą i biodostępność zawartych epikatechin w gorzkiej i mlecznej czekoladzie. Wyniki wybranych badań sugerują obniżenie aktywności antyoksydacyjnej i redukcję biodostępności flawonoidów mlecznej czekolady na skutek obecności białek mleka. Właściwości przeciwutleniające flawanoli są związane z wychwytywaniem wolnych rodników tlenowych oraz chelatowaniem jonów miedzi i żelaza biorących udział w utlenianiu frakcji LDL cholesterolu i hamowaniu aktywności oksygenaz komórkowych.

Flawonole hamują wzmożoną aktywność zapalną i zakrzepową wywołaną działaniem RFT oraz spowalniają procesy prowadzące do zaburzeń czynnościowych i zmian strukturalnych w poszczególnych warstwach naczyń. Aktywność związków polifenolowych wynika z ich struktury molekularnej, łatwości oddawania atomu wodoru lub elektronu oraz predyspozycji do współdziałania z innymi przeciwutleniaczami. Związki te zapobiegają hemolizie erytrocytów, hamują indukowaną ultrafioletem C oksydację DNA. W krótkoterminowym badaniu zdrowych osób hamowanie procesu utleniania frakcji LDL cholesterolu stwierdzono po dwóch godzinach od spożycia kakao.

Długoterminowe przyjmowanie kakao w diecie powodowało wzrost zdolności przeciwutleniającej osocza i zmniejszenie podatności frakcji LDL na utlenianie. Konsumpcja czekolady o dużej zawartości flawonoidów zwiększała zdolność przeciwutleniającą osocza i redukowała ilość reaktywnych form tlenu. Chociaż mechanizmy określające efekt przeciwutleniający flawonoidów nie zostały dokładnie zidentyfikowane, przedstawione w badaniach dane sugerują, że konsumpcja flawanoli i procyjanidyn w diecie może znacząco wzmocnić komórkowy system przeciwutleniający. Istnieje też wiele dowodów potwierdzających przeciwpłytkowe i przeciwzapalne działanie procyjanidyn i epikatechin pochodzących z kakao i ich udział w unieczynnianiu mechanizmów odpowiedzi zapalnej śródbłonka. Wykazano zmniejszenie zdolności płytek do tworzenia skrzepu, mierzoną czasem krzepnięcia krwi w miejscu uszkodzenia śródbłonka po spożyciu kakao o ok. 30%. Wykazano też poprawę funkcji śródbłonka i wzrost poziomu epikatechin w surowicy krwi u osób spożywających czekoladę o dużej i małej zawartości flawonoidów. Wyniki badań potwierdzają też rozszerzenie naczyń i poprawę przepływu krwi, poprawę funkcji naczyń wieńcowych oraz obniżenie zdolności adhezyjnej płytek krwi po 2 godzinach od spożycia gorzkiej czekolady. Zaobserwowano, że zmiany wywołane spożyciem gorzkiej czekolady miały pozytywny wpływ na poziom stężenia epikatechin w surowicy krwi, jak również redukcję stresu oksydacyjnego. Dowiedziono równocześnie, że przyjmowanie w diecie napoju kakaowego przez okres 5 dni powoduje istotnie wyższy doraźny i utrzymujący się wzrost przepływu obwodowego krwi w porównaniu z osobami, które nie spożywały kakao. Natomiast badania Grassi i wsp. potwierdziły wpływ gorzkiej czekolady na obniżenie ciśnienia tętniczego (spadek ciśnienia skurczowego i rozkurczowego) u zdrowych osób po 15 dniach stosowania diety zawierającej gorzką czekoladę.
Liczne badania potwierdzają hipotezę, że regularne spożywanie żywności bogatej we flawonoidy może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Próby interwencji dietetycznych promujących zwiększenie spożycia produktów zawierających kakao wykazały korzystny wpływ flawanoli na funkcję płytek krwi, funkcję śródbłonka naczyń oraz ciśnienie krwi, uzasadniając tym samym celowość regularnego stosowania diety zawierającej kakao i gorzkiej czekolady jako produktów zmniejszających ryzyko chorób układu krążenia.