Jak zapobiegać ciąży? Antykoncepcja hormonalna i wewnątrzmaciczna

Antykoncepcję stosujemy po to, by kontrolować urodzenia więc jej celem jest niedopuszczenie do zapłodnienia komórki jajowej lub jej zagnieżdżenia. Cele te możemy osiągnąć metodami farmakologicznymi, mechanicznymi lub chirurgicznymi. Ważne w stosowaniu antykoncepcji jest to, by była ona bezpieczna, skuteczna, prosta w użyciu, powszechnie dostępna oraz odwracalna[1].
Antykoncepcja hormonalna polega na blokowaniu owulacji za pomocą środków zawierających gestageny posiadających właściwości antygonadotropinowe. Dodatkowo w środkach tych stosuje się estrogeny by mieć lepszą kontrolę nad krwawieniami. Działanie tego typu środków jest w pełni odwracalne oraz powszechnie dostępne gdyż środki te występują w postaci tabletek doustnych, plastrów, implantów podskórnych, zastrzyków oraz aplikatorów, które uwalniają hormony dopochwowo.
Kiedy antykoncepcja hormonalna jest niewskazana?
W przypadku ciąży, raka piersi, otosklerozy, przebytej zakrzepicy, cukrzycy ze zmianami naczyniowymi nie należy stosować tego typu antykoncepcji. Przeciwwskazaniem jest również nadciśnienie tętnicze, palenie powyżej 15 papierosów dziennie oraz długie unieruchomienie.[2] Działania niepożądane, jakie mogą wystąpić to: bóle piersi, bóle głowy, nudności oraz zmniejszenie popędu seksualnego.[3]
Środki antykoncepcyjne wewnątrzmaciczne to wkładki domaciczne z miedzią lub z systemem posiadającym lewonorgestrel. Środki te są również całkowicie odrwacalne oraz długodziałające. Wymiana wkładki, w zależności od jej rodzaju, następuję po około 3 do 5 lat. Dzianie wkładek z lewonorgestrelem polega na tym, iż wkładka posiada zbiornik z którego uwalniana jest substancja powodująca zmiany w endometrium oraz powodująca zmniejszenie wrażliwości na endogenne estrogeny i progesteron. Wkładki te mają różną wielkość a niektóre z nich mogą całkowicie zatrzymać krwawienie. Mniejsze wkładki można stosować u kobiet, które jeszcze nie rodziły. Przeciwskazaniem do stosowania tego rodzaju antykoncepcji jest ciąża.[4] Długotrwałe stosowanie wkładki nie powoduje działań niepożądanych i jest bezpieczne. W przypadku wkładek zawierających miedź, może dojść do zwiększenia krwawienia.[5]
Jaka jest skuteczność tych metod?
Najlepsze rezultaty dają środki długodziałające gdyż eliminują one błędy jakie mogą zostać popełnione podczas stosowania. [6]
fot. pantherstock
Przy doborze antykoncepcji ważny jest wywiad przeprowadzony z pacjentką oraz badanie przedmiotowe. Powinno również zostać wykonane badanie USG dopochwowe, badanie piersi oraz pomiar ciśnienia krwi przynajmniej raz w roku. Raz na 3 lata kobieta powinna mieć wykonane badanie cytologiczne.[7]
Dobór metod antykoncepcyjnych polega przede wszystkim na akceptacji i woli pacjentki. W przypadku zdrowych kobiet, gdzie nie a przeciwskazań, wybór metody jest dowolny. W przypadku kobiet cierpiących na różne schorzenia, ważny jest wywiad oraz dodatkowe badania. Antykoncepcja w tym przypadku ważna jest również z tego względu, iż ciąża może zmienić przebieg choroby.[8]
Piśmiennictwo
Źródło tekstu:
- [1] Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 2014, 85
[2] Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 2014, 85
[3] Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego na temat przezskórnej antykoncepcji hormonalnej, Ginekologia Polska.2010, 81
[4] Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 2014, 85
[5]http://antykoncepcjabeztajemnic.pl/Antykoncepcja_wewnatrzmaciczna/Wkladki_spirale#dzialania_niepozadane
[6] Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 2014, 85
[7] Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 2014, 85
[8] Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 2014, 85
Kategorie ATC:
- Domaciczne środki antykoncepcyjne
- Środki antykoncepcyjne do stosowania zewnętrznego
- Wkładki domaciczne
- Wkładki domaciczne zawierające progestogen