Techniki wspomaganego rozrodu często dają jedyną nadzieję niepłodnym parom na posiadanie własnego potomstwa. W artykule omówiono poszczególne metody zapłodnienia pozaustrojowego i ich powikłania.
W celu niesienia pomocy parom cierpiącym z powodu niepłodności, chcącym posiadać potomstwo, opracowano szereg metod leczenia tej przypadłości. Postęp medycyny w tym kierunku umożliwił wprowadzenie różnego rodzaju metod leczenia, dających szansę niepłodnym parom na posiadanie własnego dziecka. Jedną z nich jest tzw. rozród wspomagany. Techniki wspomaganego rozrodu (ART- Assisted Reproductive Technics) mają na celu pokonanie wszelkich barier utrudniających zapłodnienie lub zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w jamie macicy w warunkach naturalnych i doprowadzenie do powstania ciąży. Metody te zyskują coraz większe grono zwolenników na całym świecie. Spowodowane jest to zarówno zwiększającym się z roku na rok zapotrzebowaniem na tego typu leczenie jak również wysoką skutecznością tych metod.
Do leczenia metodami wspomaganego rozrodu mogą być kwalifikowane pary, u których niepłodność wywołana jest zarówno czynnikiem żeńskim jak i męskim. Wskazaniem do tego typu rozrodu jest większość przyczyn powodujących trudności w zajściu w ciążę. Metody takiego zapłodnienia traktuje się jako metody z wyboru, w przypadku, gdy inne próby leczenia i uzyskania ciąży jak np. leczenie farmakologiczne nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Stosuje się je w przypadku niedrożności lub braku jajowodów, nieprawidłowości nasienia, przewlekłym braku owulacji, obecności przeciwciał przeciw plemnikowych w śluzie szyjkowym lub surowicy kobiety, endometriozy, oraz w niewyjaśnionych przyczynach niepłodności. Przed podjęciem decyzji o kwalifikacji do ART u kobiet z zaburzeniami owulacji, należy w pierwszej kolejności podjąć próbę wywołania jajeczkowania niskimi dawkami leków hormonalnych.
Jedynym warunkiem, pod którym zapłodnienie pozaustrojowe daje szansę na macierzyństwo jest posiadanie przez kobietę zdrowej macicy, w której będzie rozwijało się dziecko.
Pierwszym etapem większości metod wspomaganego rozrodu jest uzyskanie odpowiedniej ilości gamet u partnerów. W tym celu stymuluje się u kobiety jajniki do wzrostu większej ilości pęcherzyków jajnikowych poprzez podawanie odpowiednich preparatów hormonalnych. Najczęściej stosuje się cytrynian klomifenu lub też ludzką gonadotropinę menopauzalną (hMG). Cały proces stymulacji musi odbywać się pod ścisłym nadzorem lekarskim w celu monitorowania stanu pacjentki oraz wzrostu pęcherzyków jajnikowych. Istnieje bowiem ryzyko pojawienia się zespołu hiperstymulacji której bardzo ciężka postać może stanowić zagrożenie dla życia.
Po odpowiedniej stymulacji jajników preparatami hormonalnymi wykonuje się laparoskopię, w trakcie której pobiera się płyn pęcherzykowy a następnie izoluje dojrzałe komórki jajowe. Bardzo często pobrania komórek dokonuje się poprzez wykonanie punkcji sklepienia pochwy pod nadzorem Usg. U mężczyzn nasienie uzyskuje się w wyniku masturbacji bądź też poprzez aspirację z najądrza (MESA) lub jądra (TESE, PESA) po 2 dniowej abstynencji seksualnej, najczęściej w dniu pobrania komórek jajowych.
Kolejny etap uzależniony jest od rodzaju wykorzystywanej techniki natomiast wybór techniki od przyczyn niepłodności.
Najmniej skomplikowana a zarazem najczęściej stosowaną ART jest inseminacja. Polega ona na podaniu do szyjki macicy (ICI) jamy macicy (IUI) lub jajowodu (FSP) wyselekcjonowanych z nasienia partnera (AIH) lub dawcy (AID) plemników. W przypadku, gdy zachodzi konieczność wykorzystania nasienia dawcy, korzysta się z nasienia kriomrożonego w ciekłym azocie. Nasienie pobierane jest od uprzednio przebadanych, zdrowych dawców, a następnie mrożone. Może ono być przechowywane przez dłuższy czas. Przed wykorzystaniem materiału wykonuje się jego ponowne badania. W przypadku niepowodzeń u kobiet po kilku cyklach ze stymulacją jajnikową i inseminacją domaciczną należy zakwalifikować ją do ART.
